ADALAR GEÇİŞ DÖNEMİ YAPILAŞMA KOŞULLARI YARGI SÜRECİ HAKKINDA, KENT KONSEYİ İMAR ÇALIŞMA GRUBUNUN RAPORU

ADALAR GEÇİŞ DÖNEMİ YAPILAŞMA KOŞULLARI YARGI SÜRECİ HAKKINDA, KENT KONSEYİ İMAR ÇALIŞMA GRUBUNUN RAPORU

TMMOB Mimarlar Odası İstanbul  Büyükkent Şubesi, Mart 2020’de İstanbul V Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun  10.01.2020 tarih ve 6931 sayılı kararıyla yürürlüğe giren ve Adalar’da tarihi dokuyu bozacak yapılaşmanın önünü açan” AdaIar Geçiş Dönemi Yapılaşma Koşulları”nın durdurulması, ve iptal edilmesi istemi ile dava açmıştı. Gelinen hukuki aşama Kent Konseyi İmar Çalışma Grubu tarafından analiz edilmiş ve Çalışma Grubu Başkanı Y.Mimar Yaman İrepoğlu tarafından Kent Konseyi’ne sunulmuştur.

İstanbul 6.İdare Mahkemesi Başkanlığı , halen yürürlükte olan  İstanbul İli, Adalar ilçesi “Geçiş Dönemi Yapılaşma Koşulları”nın; Yoğunluk, Ulaşım,  Mimari, Çevresel ve Kültürel Etkiler, Yapılaşma, Sosyal Donatı gibi unsurlar açısından etkilerinin irdelenerek şehircilik ilkelerine, belde ihtiyaçlarına, planlama ,ilkelerine ve kamu yararına uygun olup olmadığı  konularının kapsamlı bir şekilde ele alınarak incelenmesi ve kesin sonuç belirten bir bilirkişi raporu istemiş;

Bu kapsamında, çevre mühendisi, peyzaj mimarı, harita mühendisi, arkeolog ve şehir plancılarından oluşan yedi kişilik bilirkişi tarafından  hazırlanan raporda;  yapılaşma koşullarının ; “mekânın biçimlendirilmesi  yönünden , süreçlerinin doğal ve tarihi değerlerle birlikte irdelenmesi ilkelerine uygun olmadığı”, “Parsel odaklı bir yaklaşımın geliştirildiği” , alanın kendine özgü Adalar yerleşmesi bütününde oluşan kültürel değerlerin olumsuz yönde etkilenmesine neden olabilecek nitelikte olduğundan planlama ilkeleri ve şehircilik esaslarına uygun olmadığı  görüşüne ulaşıldığı belirtilmişti.

Bu rapora  dayanarak İstanbul 6’ncı İdare Mahkemesi 15 Nisan 2021 tarihli kararıyla yürütmeyi durdurdu.

Mahkeme de bu raporu kurduğu hükme esas aldı. Karardan öne çıkan hususlar şöyle:

• “Bölgedeki doğal ve tarihsel sürekliliğe ve bütünlüğe yönelik geliştirilecek herhangi bir müdahalenin bütüncül bir bakış açısına sahip olması gerekirken mekanın biçimlendirilmesi süreçlerinin doğal ve tarihi değerlerle birlikte irdelenmesi ilkelerine uygun olmayan bir şekilde parsel odaklı bir yaklaşımın geliştirildiği görülmekte olup özellikle parsel özellikleri yönünden geliştirilen kararlarda yer alan belirsizliğin alanın kendine özgü dokusu ile uyumsuz yapılaşmanın oluşmasına neden olabilecektir.”

• “İstanbul Adalar Bölgesi, biriciklik gösteren bir koruma bölgesi olup, bu alanda parsel birleştirmeleri ya da bölünmeleri ile oluşabilecek parsel büyüklüklerine yönelik değerlendirmelerin yapılması ve İstanbul Adalar Kentsel ve Arkeolojik Sit Alanları Geçiş Dönemi Yapılanma Koşulları’nda parsel büyüklüklerine yönelik kararların da belirtilmesi gerekmektedir. Aksi durumda, söz konusu kararda olduğu gibi belirsizlik, farklı ve dava konusu alanın kendine özgü özellikleri ile uyumsuz parsellerin oluşmasına neden olabilecektir.”

• “2018 yılında tescil işlemleri tamamlanan ; Büyükada’da 17, Heybeliada’da12, Burgazada’da 9 ve Kınalıada’da 5 yapının dışında tescillenmesi gereken çok sayıda nitelikli modern mimarlık yapısı daha bulunmaktadır. Dava konusu karar ile tescil kararı alınmamış nitelikli yapıların bulunduğu parsellerde yapılaşmaya imkan tanıması sebebiyle hem tescilsiz modern dönem yapılarının yıkılma risklerini arttıracağı, hem de 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile birlikte bu döneme ait konut yapıların yıkılma tehdidi ile yüz yüze bırakacak olup bu durum Adalar yerleşmesi bütününde oluşan kültürel değerlerin olumsuz yönde etkilenmesine neden olabilecek niteliktedir.”

• Dava konusu yapılaşma koşullarının bazı maddelerinin Adalar’ın kendine özgü dokusu ile uyumsuz yapılaşmanın oluşmasına ve kültürel değerlerin olumsuz yönde etkilenmesine neden olabileceğine işaret edildi. Bu nedenle ‘yapılaşma koşullarının’ planlama ilkeleri ve şehircilik esaslarına uygun olmadığına karar verilerek yürütmenin durdurulmasına hükmedildi.

Bu durumda halihazırda İBB tarafından katılımcı bir model ile hazırlanma aşamasındaki  1/5000 ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı çalışmalarının ivedilikle sonuçlandırılması daha da aciliyet kazanmıştır.