Adalar Sakin Şehir Olsun mu? CittaSlow(Sakin Şehir) Üyelik Kriterleri
Adalar Sakin Şehir Olsun mu?
CittaSlow(Sakin Şehir) Üyelik Kriterleri
Cittaslow, 1999 yılında İtalya’nın Greve in Chianti kentinde kurulan Cittaslow Birliği nüfusu 50.000 altında olan kentlerin üye olabildiği uluslararası bir belediyeler birliğidir. Birliğe üye olmak için birliğin belirlediği kriterleri gerçekleştirmek için projeler geliştirmek ve uygulamak gerekmektedir. 2020 yılı itibari ile Türkiye’den 18 kent ve dünyadaki 20 ülkeden 264 kent sakin şehir kriterlerini taşımaktadır.
Birliğe üye olabilmek için 7 kategoride toplam 72 kriterin yerine getirilmesi gerekmektedir.
1- Çevre Politikaları
1.1. Hava temizliğinin yasa tarafından belirtilen parametrelerde olduğunun belgelenmesi
1.2. Su temizliğinin yasa tarafından belirtilen parametrelerde olduğunun belgelenmesi
1.3. Halkın içme suyu tüketiminin ulusal ortalamayla karşılaştırılması
1.4. Kentsel katı atıkların ayrıştırılarak toplanması
1.5. Endüstriyel ve evsel kompostlamanın desteklenmesi
1.6. Kentsel ya da toplu kanalizasyon için atık su arıtma tesisinin bulunması
1.7. Binalarda ve kamu kullanım alanlarında enerji tasarrufu
1.8. Kamunun yenilebilir enerji kaynaklarından enerji üretimi
1.9. Görsel kirliliğin ve trafik gürültüsünün azaltılması
1.10. Kamusal ışık kirliliğinin azaltılması
1.11. Hane başına düşen elektrik enerjisi tüketimi
1.12. Biyoçeşitliliğin korunması.
2- Altyapı Politikaları
2.1. Kamu binalarına bağlı verimli bisiklet yolları
2.2. Mevcut bisiklet yollarının araç yollarıyla kilometre üzerinden karşılaştırılması
2.3. Metro ve otobüs durakları gibi aktarma merkezlerinde bisiklet park yerleri
2.4. Özel taşıt kullanımına alternatif olarak eko ulaşım planlanması (Elektrikli otobüs, dik yokuşlarda yürüyen merdivenler vb.)
2.5. Engellilere yönelik mimari engellerin kaldırılması
2.6. Aile hayatı ve hamile kadınlar için girişimler (Kent merkezlerinde ve/veya hastanelerde hamileler için özel park yeri ayrılması gibi)
2.7. Sağlık hizmetlerine onaylanmış ulaşılabilirlik
2.8. Kent merkezlerinde malların sürdürülebilir dağıtımı (Tarihi kent merkezlerinde mal dağıtımı için havayı kirleten araçlar yerine elektrikli veya motorsuz taşıtlar gibi kirlilik yaratmayan taşıtların tercih edilmesi)
2.9. Şehir dışında çalışan şehir sakinlerinin oranı
3- Kentsel Yaşam Kalitesi Politikaları
3.1. Kentin direnci için planlama
Kentlerin çağımızda karşılaştığı krizlere karşı dirençlerini arttırmak Cittaslow hareketinin odak noktalarından biri haline gelmiştir.
Bu amaçla gerçekleştirilebilecek projeler yerel yönetimlerin yaratıcılıklarına bağlıdır. Bir fikir vermesi açısından aşağıdaki örnekler dikkate alınabilir:
- Kamu binaların enerji tüketimini azaltmak ve özel binaların tüketimlerin azaltılmasını teşvik etmek.
- Yerel yenilenebilir enerji kaynaklarına ulaşabilirliği çoğaltıp, içilebilir suyun gereksiz kullanımını azaltmak.
- Petrol bazlı ürünlerin kullanımını azaltmak.
- Yerel kompostlamayı teşvik etmek
- Verimli bitkiler dikmek (ceviz, elma, fındık, akça ağacı – karbon emisyonu emen yerel bitkiler)
- Yerel yiyecek üretimini teşvik etmek.
- Üretim/dağıtım zincirini kısaltabilmek için her ekonomik sektörde yerel üretimi teşvik etmek.
- Permakültür ilkelerini benimsemek.
- Kentin kendine yeterliliğini göz önüne almak (Örneğin kentin bağımlı olduğu sistemlerden birinin durması sonucu alternatife sahip olup olmaması. Ulaşım sisteminin bir arıza sonucu birkaç gün durmasının kentin geneline olan etkisinin azaltılmasına yönelik çalışmalar gibi.
- Mevcut kriz temalarında çözümlerinin tartışılmasını teşvik etmek ve sonuçları plan haline getirmeden halka sunarak düşüncelerini değerlendirmek. Halkın aktif katılımı çok önemli, bu sayede insanların gruplar oluşturarak toplumun kalanının farkındalıklarının arttırılmasında aktif olarak çalışabilir. Günümüzdeki baskın hayat tarzının insan psikolojisinde gösterdiği etki hafife alınmamalı.
3.2. Kente ait değerlerin iyileştirilmesi, kent merkezlerinin ve kamu binalarının değerlerinin arttırılması için programlar (Sokak mobilyaları, turizm levhaları, kentsel peyzaj ve korunması)
3.3. Verimli bitkiler ve meyve ağaçları kullanılarak sosyal yeşil alanların iyileştirilmesi ve/veya oluşturulması **
3.4. Kentsel yaşanabilirliğin arttırılması (Kentin daha yaşanabilir olması için çalışmalar yapmak. Örnek olarak işe gidiş ve çıkış saatlerinde oluşan trafik sıkışıklığını azaltmak için okulların veya kamu kurumlarının mesai saatlerini kaydırmak. İş yerlerinde kreş açılmasını teşvik etmek de örnek verilebilir.)
3.5. Marjinal alanların tekrar değerlendirilip kullanılması *
3.6. Vatandaşlara ve turistlere yönelik interaktif hizmetlerin geliştirilmesinde bilgi ve iletişim teknolojilerinden faydalanılması *
3.7. Sürdürülebilir mimari için hizmet masası oluşturulması (Biyomimari vb.)
3.8. Kentin internet ağına sahip olması (Fiber optik, kablosuz sistemler)
3.9. Kirleticilerin izlenmesi ve azaltılması (Gürültü, elektrik sistemleri vb)
3.10. Tele çalışmanın geliştirilmesi (Bilgisayar bağlantısıyla evden çalışma)
3.11. Kişisel sürdürülebilir kentsel planlanmanın teşviki (Pasif ev vb)
3.12. Sosyal altyapıyı desteklemek
3.13. Kamusal sürdürülebilir kentsel planlamanın teşviki ((Pasif ev vb))
3.14. Kent içindeki kullanışlı yeşil alanların verimli bitkiler ile değerlendirilmesi **
3.15. Yerel ürünlerin ticarileşmesi için alanların yaratılması *
3.16. Atölyelerin korunması ve değerlerinin arttırılması – doğal/yerel alışveriş merkezlerinin yaratılması (Tarihi kent merkezlerinde yer alan geleneksel kasap, fırın, bakkal vb. dükkanların desteklenmesi)
3.17. Yeşil alanlarda kullanılan beton miktarı (Metre küp olarak)
4- Tarımsal, Sanatsal, Esnaf ve Sanatkarlara Dair Politikalar
4.1. Agroekolojinin geliştirilmesi (Yerel ürünlerin sertifikalandırılması, kültür müzeleri kurulması)
Agroekoloji’den kastedilen tarımda ekolojik prensiplerin uygulanması. Bu bağlamda asıl amaç kimyasal ürünlere ve fosil yakıtlara mümkün olduğunca az bağımlı bir “agrosistem” oluşturmak.
Bu metotlar ziraatın iklim değişikliklerine adapte olmasını sağlar, su ihtiyacını %30 azaltır ve enerji giderlerini %60 indirir. Güney Afrika gibi bazı örneklerde gelirin altıya katlandığı gözetlenmiştir. (Kaynak: Oliver De Shutter, “ Agroecology UN Report”, 2011).
Birleşik Milletler Gıda ve Tarım Örgütü de son 50 yılda dramatik bir şekilde artan gıda talebini karşılamak için endüstriyel makinaların kullanılarak üretimin arttırıldığı “Yeşil Devrimi” eleştirmeye başladı. Bu yoğun üretimden bize miras olarak; çevre kirliliği, biyoçeşitliliğin kaybı ve toprağın fakirleşmesi kalmıştır. Yoğun, kimyasal madde kullanılan ve mono kültür (tek türün kullanıldığı) tarım sınırlandırmalı ve rastgele kaynak sömürmeyi terk etmeliyiz. Küçük boyutlu tarımı ve sebze bahçelerinin değerlerini arttırmalı ve tarım koruma metotlarını tekrar canlandırmalıyız. Bunlar arasında toprağın çok derinine inmeden yapılan tarım, yer örtücü bitkilerin sürekli mevcudiyetini sağlamak, tarımdan kalan organik artıkları toprakta bırakmak, ekini belirli aralıklarla değiştirerek toprağa doğal zenginlik kazandırmak, sulama sistemlerini verimli ve dikkatli bir şekilde kurarak su tüketimini azaltmak, gübre kullanımını sınırlandırmak düşünülebilir
4.2. El yapımı ve etiketli veya markalı esnaf/sanatkâr ürünlerinin korunması
4.3. Geleneksel iş tekniklerinin ve zanaatların değerinin arttırılması
4.4. Kırsal bölgede yaşayanların hizmetlere erişimini arttırarak kırsal bölgelerin değerini arttırmak (Bölgedeki halkının hizmetlere ulaşımını arttırmak)
4.5. Kamuya ait restoranlarda (okul kantinleri, aş evleri vb) yerel, mümkünse organik ürünlerin kullanılması (Mümkünse yerel organik ürünlerin kullanılması. Okul kantinleri vb)
4.6. Kişisel kullanımda ve yemek sektöründe tat eğitimlerinin verilmesi ve mümkünse organik yerel ürünlerin kullanılmasının teşvik edilmesi
4.7. Yerel ve geleneksel kültürel etkinliklerin korunması ve değerlerinin arttırılması
4.8. Otel kapasitelerin arttırılması (Yatak sayısının nüfusa yıllık oranının değerlendirilmesi)
4.9. Tarımda GDO kullanımının yasaklanması
4.10. Önceden tarım için kullanılmış alanların kullanımı hakkındaki imar planları için yeni fikirlerin varlığı
5- Misafirperverlik, Farkındalık ve Eğitim İçin Planlar
5.1. İyi karşılama (Kenti ziyaret edenlere yönelik çalışacak bir karşılama/tanıtım görevlisinin belirlenmesi, görevlendirilmiş kişilerin eğitimi, yönlendirme levhaları, ziyaretçilere uygun altyapı olanakları ve tanıtım ofisleri gibi bu alanda çalışan noktaların mesai saatlerinin düzenlenmesi)
5.2. Esnafın ve operatörlerin farkındalıklarını arttırmak ( Fiyatların ve tarifelerin açık bir şekilde sergilenmesi)
5.3. Yavaş güzergahların mevcut olması (Basılı olarak veya internet sayfasında ve web üzerinde)
5.4. Önemli yönetimsel kararlara tabandan tavana katılım sürecini sağlayacak aktif tekniklerin benimsenmesi
5.5. Eğitimciler, yöneticiler ve çalışanların Cittaslow temaları hakkında sürekli eğitim görmesi
5.6. Sağlık eğitimleri (Obezite, diyabet vb. sorunlara yönelik çalışmalar)
5.7. Yöre halkına Cittaslow’un anlamı hakkında sistematik ve kalıcı eğitim vermek
5.8. Cittaslow üzerine yerel yönetim ile çalışan derneklerin aktif varlığı
5.9. Cittaslow kampanyalarının desteklenmesi
5.10. Cittaslow logosunun internet sayfasında ve antetli kağıt üzerinde kullanımı
6- Sosyal Uyum
6.1. Azınlıklara yönelik ayrımcılığa karşı çalışmalar
6.2. Farklı etnik kökene sahip insanların aynı mahallede yaşaması (Azınlıkların veya farklı etnisiteye sahip kesimlerin yaşadıkları mahallelerde yaşayan insanların yerleşim yoğunluğu değerlendiriliyor. Örneğin şehrin “normal” bir mahallesinde kilometrekare başına 100 kişi düşerken şehrin “etnik” mahallesinde 300 kişi düşmesi, yerel yönetimin entegrasyon konusunda başarısız olduğu anlamına geliyor ve aday kentin bu kriterden düşük puan almasına neden oluyor.)
6.3. Engelli kişilerin entegrasyonu
6.4. Çocuk bakımının desteklenmesi
6.5. Genç neslin istihdam durumu
6.6. Yoksulluk
6.7. Toplumsal ortaklıklar/sivil toplum kuruluşların mevcudiyeti
6.8. Farklı kültürlerin entegrasyonu
6.9. Politikaya katılım
6.10. Belediyenin kamu konut yatırımı
6.11. Gençlik faaliyetlerinin yürütüldüğü bir alanların ve bir gençlik merkezinin mevcudiyeti
7- Ortaklıklar
7.1. Slowfood aktiviteleri ve kampanyaları için destek
7.2. Doğal ve geleneksel yiyecekleri Slowfood veya diğer kurumlar ile desteklemek
7.3. Eşleştirme projelerini desteklemek ve gelişmekte olan ülkelerin Cittaslow ve Slowfood felsefelerinin yayılmasını da sağlayacak şekilde gelişmeleri için işbirliği yapmak
